در گذشته با خراب شدن دندان انسان‌ها دندان خراب را یا آسیب دیده را می‌کشیدند اما امروزه با پیشرفت علم درگذشته با خراب شدن دندان انسان‌ها دندان خراب یا آسیب دیده را می‌کشیدند ولی امروزه با پیشرفت علم در رشته دندانپزشکی راه‌های زیادی برای ترمیم دندان آسیب دیده کشف شده و امروزه بسیار پرطرفدار هستند. یکی از این روش‌ها برای ترمیم دندان آسیب‌دیده یا جایگزین دندان از دست رفته، روش ایمپلنت است که امروزه بسیار پر طرفدار است و انواع مختلفی دارد .ایمپلنت دندان از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود که بخش اصلی آن پیچ فیکسچر است که در دهان نقش ریشه دندان را ایفا می‌کند. در ادامه به شناخت انواع ایمپلنت دندان و انواع روش‌های ایمپلنت می‌پردازیم.
انواع ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان انواع مختلفی دارد که در ادامه شما را با انواع آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
- ایمپلنت دندان بر اساس جایگاه استخوان فک
- ایمپلنت دندان از نظر طول و قطر
- ایمپلنت دندان از نظر سطح بدنه
- ایمپلنت دندان از نظر شکل بدنه
- ایمپلنت بر اساس مراحل درمان
- ایمپلنت داخل استخوانی
ایمپلنت دندان بر اساس جایگاه استخوان فک
این نمونه از ایمپلنت دندان خود به ۳ زیر شاخه تقسیم می‌شود که هر کدام را در ادامه توضیح خواهیم داد. هر کدام از این موارد به گونه‌ای باید بر روی دندان افراد اجرا شوند.
اندواستیل یا داخل استخوانی
از این مدل‌های ایمپلنت در حال حاضر رایج‌ترین و مطمئن‌ترین نوع محسوب می‌شوند. ایمپلنت‌های اندو استیل یا داخل استخوانی، برای بیشتر افراد مناسب هستند. رایج‌ترین نوع آن، ایمپلنت پیچی شکل است که امروزه به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایمپلنت داخل استخوانی به کمک دریل دندانپزشکی، در داخل استخوان فک فرو می‌رود. سپس استخوان به تدریج رشد کرده و به سطح ایمپلنت جوش می خورد و با آن یک دست می‌شود.
ایمپلنت روی استخوانی یا ساب پریو استیل
این نوع مدل‌های ایمپلنت به جای این که داخل استخوان فرو برود، بر روی استخوان (در زیر لثه) قرار می‌گیرد. در ایمپلنت ساب پریو استیل، یک اسکلت فلزی در زیر لثه قرار داده می‌شود که حاوی یک یا چند میله می‌باشد. پس از جوش خوردن لثه، این پروتز در جای خود ثابت می‌ماند. دندان‌های مصنوعی روی پایه‌هایی که از لثه بیرون زده‌اند، متصل می‌شوند. تنها در حالتی از ایمپلنت ساب پریوستیل استفاده می‌شود که استخوان فک بیمار برای نگه داشتن ایمپلنت معمولی مناسب نباشد یا فرد نمی‌خواهد پیوند استخوان دندان پیش از عمل جراحی جایگذاری ایمپلنت در فک را انجام بدهد.
ایمپلنت زیگوماتیک
ایمپلنت زیگوماتیک یکی از معدود روش‌هایی است که دندانپزشکان از آن استفاده می‌کنند؛ چرا که عمل آن پیچیده است. تنها در مواردی از این نوع ایمپلنت استفاده می‌شود که استخوان فک کافی برای ایمپلنت داخل استخوانی وجود ندارد. ایمپلنت زیگوماتیک در استخوان گونه، کار گذاشته می‌شود نه استخوان فک.
ایمپلنت دندان از نظر طول و قطر
حال که با انواع روش‌های ایمپلنت آشنا شدید، ایمپلنت‌ها را از نظر طول و قطر بررسی می‌کنیم. ایمپلنت را بر اساس اندازه آن نیز دسته بندی می‌کنند. بر این اساس انواع ایمپلنت دندان از نظر طول و قطر عبارت است از:
- ایمپلنت استاندارد یا معمولی: قطر آن بین ۳.۵ تا ۴.۲ میلی متر است. معمولا از این ایمپلنت برای جلوی دهان استفاده می شود.
- ایمپلنت پهن: قطر ایمپلنت پهن بین ۴.۵ تا ۶ میلی متر است و معمولا در عقب دهان به جای دندان‌های آسیاب بزرگ جایگذاری می‌شود.
- مینی ایمپلنت: قطر مینی ایمپلنت بین ۲ تا ۳.۵ میلی متر است و بیشتر در کسانی استفاده می‌شود که فضای کافی در دهان برای کاشت ایمپلنت معمولی ندارند. همچنین در مواردی که تراکم استخوان فک کافی نیست از مینی ایمپلنت استفاده می‌شود.
ایمپلنت دندان از نظر سطح بدنه
ایمپلنت دندان‌های اولیه سطح تیتانیومی صاف و هموار داشتند ولی به مرور طراحی‌های متفاوتی اضافه شد. به طور کلی تلاش طراحان ایمپلنت بر این است که تا حد ممکن سطح بیشتری از ایمپلنت به استخوان بچسبد و محکم شود. زبر کردن سطح ایمپلنت سطح تماس ایمپلنت را افزایش می‌دهد و ثبات بهتری ایجاد می‌کند. افزودن یک لایه هیدروکسی آپاتیت باعث می‌شود اتصال استخوان به ایمپلنت بهتر صورت بگیرد؛ چرا که استخوان نیز از همین مواد ساخته شده است.
زبری سطح ایمپلنت احتمال آلودگی و عفونت آن را نیز افزایش می دهد. به همین دلیل ایمپلنت‌هایی با سطح صاف و هموار نیز وجود دارند و برخی ایمپلنت‌ها هم بخش‌هایی از سطح‌شان صاف و بخش‌هایی دیگر زبر است. یک شرکت سازنده ایمپلنت اقدام به ساخت ایمپلنتی با سطح زبر و نواحی گویچه مانند میکروسکوپی کرده که مساحت سطح ایمپلنت را تا حد چشمگیری افزایش می‌دهد. این باعث می‌شود بتوان از ایمپلنت‌های کوچکتری با ثبات بالاتر استفاده کرد (به خصوص در کسانی که حجم استخوانشان کم است).
ایمپلنت دندان از نظر شکل بدنه
- پیچی شکل مخروطی
- پیچی شکل صاف
- استوانه ای
انواع ایمپلنت دندان از نظر مراحل درمان
- ایمپلنت فوری: در روش ایمپلنت فوری در همان جلسه‌ای که دندان آسیب دیده کشیده می‌شود، ایمپلنت در استخوان قرار می‌گیرد و سپس روکش بر روی آن متصل می‌شود. البته باید گفت که این روکش موقتی است و قرار نیست با آن غذا بجوید چون نباید هیچ فشاری به ایمپلنت وارد شود. پس از چند ماه، روکش اصلی روی دندان متصل می‌شود.
- ایمپلنت یک مرحله ای دندان: در این روش پس از جراحی جایگذاری ایمپلنت، روی ایمپلنت با پیچ درپوش بسته می‌شود؛ اما لثه روی آن کشیده نمی‌شود بلکه لثه اطراف ایمپلنت دوخته می‌شود. این کار برای این صورت می‌گیرد که چند ماه بعد هنگام اتصال روکش، نیاز به جراحی مجدد برای باز کردن روی ایمپلنت نباشد. در ایمپلنت یک مرحله‌ای، جای دندان تا چند ماه خالی می‌ماند تا استخوان به ایمپلنت جوش بخورد.
- ایمپلنت دو مرحله ای دندان: در این روش دو عمل جراحی نیاز است. یک مرتبه برای جایگذاری ایمپلنت و مرتبه دوم برای باز کردن لثه روی ایمپلنت و اتصال اباتمنت و روکش. با این حال جراحی دوم بسیار ساده است و دوره نقاهت کوتاهی دارد. مزیت آن در این است که ایمپلنت در زیر لثه بهتر محافظت می‌شود و خطر آلودگی یا وارد آمدن فشار به آن کمتر است.
انواع ایمپلنت داخل استخوانی
- ایمپلنت پیچی شکل (ایمپلنت دندان معمولی) : ایمپلنت پیچی شکل محبوب‌ترین و رایج‌ترین نوع ایمپلنت در سرتاسر دنیاست. از آنجایی که این ایمپلنت همانند ریشه دندان عمل می‌کند و شکلی مشابه آن نیز دارد، به آن ایمپلنت ریشه‌ای هم می‌گویند. ایمپلنت پیچی شکل خود در اشکال مختلف طراحی می‌شود.
- ایمپلنت تیغه ای: یکی از انواع ایمپلنت دندان است که برای اولین بار در آمریکای شمالی مورد استفاده قرار گرفت. اکنون به ندرت از ایمپلنت تیغه‌ای استفاده می‌شود؛ چرا که ایمپلنت پیچی مزیت‌های بهتری نسبت به ایمپلنت تیغه‌ای دارد. از این رو بیشتر شرکت‌های سازنده ایمپلنت به ساخت آن روی آورده‌اند و دیگر ایمپلنت تیغه ای ارائه نمی‌کنند. در ایمپلنت تیغه‌ای کانالی در استخوان ایجاد می‌شد و تیغه ایمپلنت در آن قرار می‌گرفت و در مرحله آخر، روکش دندان بر روی آن متصل می‌گردید. ایمپلنت تیغه‌ای می‌تواند به صورت تکی یا چندتایی نیز باشد.
- ایمپلنت عرضی: ایمپلنت عرضی (transosseous dental implant) نوعی ایمپلنت بسیار باثبات است که همانند چهار ایمپلنت پیچی استاندارد، عمل می‌کند. این ایمپلنت زیر فک جایگذاری می‌شود و از بخش بالایی فک بیرون می‌زند. یک میله به آن نصب می‌شود تا دندان مصنوعی روی آن سوار شود. تنها تعداد معدودی از دندانپزشکان این درمان را انجام می‌دهند؛ چرا که انجام این ایمپلنت کمی مشکل است و تنها دندان پزشکان ماهر قادر به انجام آن هستند. با این حال در شرایطی که فک پایین بسیار تحلیل رفته و یا بسیار نازک شده است، این روش جایگزین خوبی برای ایمپلنت معمولی است.
سخن آخر
کاشت ایمپلنت دندان به عنوان بهترین روش جایگزینی دندان‌های از دسته رفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام انتخاب ایمپلنت دندان ممکن است با برندهای مختلفی روبرو شوید که تصمیم‌گیری را برای شما مقداری سخت کنید. تاکنون کشورهای مختلفی اقدام به تولید ایمپلنت دندان کرده‌اند که کیفیت و قیمت آن‌ها با هم تفاوت دارد. بعضی از انواع ایمپلنت‌ها نسبت به دیگری از کیفیت بالایی برخوردارند و ماندگاری بیشتری دارند. به علاوه ظاهر آن‌ها کاملا طبیعی است و قابل تشخیص از دندان طبیعی نیستند.